سایت تحلیلی خبری فیلمروز:هشت کارگردانی که آثارشان پیش از این در سینماهای هنروتجربه نمایش داده شده است، در بخش مستندهای بلند، مستندهای کوتاه، مستندهای نیمه‌بلند و کارآفرینی سیزدهمین جشنواره سینماحقیقت حضور دارند.در مطلب پیش رو کوتاه به معرفی این فیلم‌ها پرداخته‌ایم.
«صحنه‌هایی از یک جدایی»
یکی از این آثار، مستند «صحنه‌هایی از یک جدایی» به کارگردانی وحید صداقت است که در بخش مسابقه ملی مستندهای بلند (بیش از ۷۰ دقیقه) سیزدهمین دوره جشنواره بین‌المللی فیلم مستند ایران «سینماحقیقت» روی پرده می‌رود.
این مستند که در آستانه دهمین سال ساخت فیلم «جدایی نادر از سیمین» به کارگردانی اصغر فرهادی آماده نمایش شده، روایتی از شکل‌گیری ایده و فیلم‌نامه، نحوه انتخاب بازیگران تا پایان فیلم‌برداری و بازتاب‌های جهانی این فیلم است. در این مستند علاوه‌بر تصاویری از فیلم و پشت‌صحنه با روایت اصغر فرهادی، گفت‌گوهایی از مایک لی، ژان کلود کریر و ابراهیم گلستان هم نشان داده می‌شود.
پیش از این مستند «درباره فروشنده» از وحید صداقت و تهمینه منزوی در گروه هنروتجربه اکران شده بود که پشت صحنه فیلم دیگر اصغر فرهادی «فروشنده» است. وحید صداقت در گفت‌وگویی که با سایت هنروتجربه انجام داده، درباره «صحنه‌هایی از یک جدایی» گفته است:«سال۱۳۹۳ من و همسرم (تهمینه منزوی) در ورک‌شاپ مستندسازی آقای فرهادی شرکت کردیم. برای پذیرفته‌شدن در آن ورک‌شاپ فیلم‌هایی را که قبلا ساخته بودیم، ارائه دادیم. همان جا بود که از نزدیک با آقای فرهادی آشنا شدیم.در گفت‌وگویی که با ایشان راجع به فیلم‌های‌شان داشتیم، متوجه شدیم، یک‌سری راش دیده نشده از پشت‌صحنه فیلم «جدایی نادر از سیمین» وجود دارد. این راش‌‌ها تم آموزشی زیادی داشت و حیف بود که دیده نشده باقی بماند. بنابراین پیشنهاد دادیم این پشت‌صحنه‌ها را تبدیل به فیلم کنیم. من و تهمینه در حال ساخت آن فیلم بودیم و مصاحبه‌های خوبی هم برایش انجام دادیم».
او درباره جزئیات این مستند عنوان کرد:«در «صحنه‌هایی از یک جدایی» تماما از پشت صحنه‌ها استفاده کردیم و هیچ صحنه‌ای از خود فیلم «جدایی..» در مستند ما وجود ندارد. تقریبا بیش از ٧٠ درصد فیلم فقط با پشت‌صحنه و مصاحبه‌های خودِ آقای فرهادی پیش می‌رود».
این فیلم در بخش مسابقه ملی مستندهای بلند (بیش از ۷۰ دقیقه) جشنواره سینما حقیقت به نمایش در می‌آید.
«جایی برای فرشته‌ها نیست»
سام کلانتری که قبلا با مستند «مانکن‌های قلعه حسن‌خان» در گروه سینماهای هنروتجربه حضور داشت، با فیلم «جایی برای فرشته‌ها نیست» در بخش مسابقه ملی مستندهای بلند جشنواره سینماحقیقت شرکت دارد.
این مستند درباره دختران تیم ملی «اسکیت هاکی» ایران است و به گفته کلانتری بیشتر یک فیلم اجتماعی محسوب می‌شود. او درباره دیگر جزئیات این اثر در گفت‌وگویی که پیش از این با سایت هنروتجربه داشته، گفته است:«این مستند براساس رابطه یک روانکاو و تئوری جدیدش و عملی کردن آن تئوری و کار کردن با بچه‌های تیم ملی هاکی ایران است که در حقیقت آزمایش یک تئوری و توانمندی‌های دختران هاکی با همدیگر را با تمرکز بر چند شخصیت به تصویر کشیده‌ایم و نتیجه آن را در بازی‌های آسیایی می‌بینیم. با سرمربی تیم هاکی ایران آشنا بودم. از طرف دیگر به دلیل آشنابودن با روانکاو و اینکه می‌دانستیم مسابقات آسیایی در راه است و این بچه‌ها یک سال و نیم تمرین کرده‌اند، این جریان‌ها را به یک ایده و کانسپت فیلم بلند درآورم».
«نت‌های مسی یک رویا»
رضا فرهمند هم که این روزها مستند دیگری از او با عنوان «زنانی با گوشواره‌های مسی» در سینماهای هنروتجربه درحال اکران است، یکی دیگر از کارگردانان شرکت کننده در جشنواره سینما حقیقت است که با مستند «نت‌های مسی یک رویا» در بخش مسابقه ملی مستندهای بلندحضور دارد.
این فیلم ۷۳ دقیقه است و در خلاصه داستان آن آمده:«مَلّوک، پسری ۱۰ ساله است که با دوستانش سیم‌های مسی خانه‌های ویران شده در جنگ را برای گذران زندگی جمع می‌کنند و می‌فروشند اما موسیقی و شوق رسیدن به آرزویی کودکانه، گرمای امید را در دل آنها زنده می‌کند و به خرابه‌ها و ویرانه‌ها رنگ و شادی می‌بخشد…»
فرهمند علاوه‌بر پژوهش و کارگردانی، یکی از فیلم‌برداران و تدورین‌گران این مستند نیز بوده است. او در نمایش «نت‌های مسی یک رویا» در سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر درباره این فیلم گفت:«به سوریه رفته بودم و قرار بود سوژه‌ای با موضوع زنان کار کنم. البته این موضوع هم بود اما به دلایل امنیتی امکان‌پذیر نبود تااینکه به دلیل مخالفت خانواده‌ها، ساخت مستند زنان کنار گذاشته شد و این موضوع که اتفاقا از یادم رفته بود، پررنگ شد».
«پنهان»
در سیزدهمین جشنواره «سینماحقیقت» (تا ۴۰ دقیقه) نیز دو فیلم از کارگردان‌هایی که آثارشان در هنروتجربه به روی پرده می‌رود، حضور دارد.
در میان ۲۷ اثر بخش مسابقه ملی مستندهای کوتاه، می‌توان به فیلم «پنهان» اثر شیرین برق‌نورد اشاره کرد که پیش از این فیلم «شاعران زندگی» از او در سنیماهای هنروتجربه اکران شده بود. این مستند ۲۸ دقیقه است که برق‌نورد علاوه‌بر کارگردانی، پژوهش‌گری و نویسندگی گفتار متن، یکی از صدابرداران و تهیه کنندگان این اثر نیز بوده است. او درباره جزئیات این مستند گفته است:«در طول سه ماهی که در برلین بودم با هنرمندان، کارشناسان هنری، ادبی و آکادمیک از ملیت‌های مختلف درباره نگاه آنها به مقوله ملیت مصاحبه گفتاری انجام دادم و نتیجه‌اش مستند «پنهان» شد. در این فیلم دیوار برلین را استعاره از مفهوم جدایی در نظر گرفته‌‌ام. در حالی که در طول فیلم سیر تاریخی بنا شدن تا فرو ریختن دیوار برلین را می‌بینیم، صدای افرادی را می‌شنویم که از تجربه‌های تلخ خود در رابطه با ملیت و پاسپورتی که دارند، می‌گویند. در این فیلم از دیوارهای پنهان حرف زده می‌شود و اسم «پنهان» هم از همینجا گرفته شده است».
«همه‌چیز درباره آرزو»
مستند «همه‌چیز درباره آرزو» به کارگردانی کتایون جهانگیری نیز در بخش مسابقه ملی مستندهای کوتاه جشنواره سینماحقیقت حضور دارد. پژوهش‌گری، کارگردانی، تهیهکنندگی و یکی از نویسندگان گفتار متن این مستند را کتایون جهانگیری انجام داده که پیش از این مستن دیگر او با نام «قطار مسیر ۶۰» در سینماهای هنروتجربه اکران شده‌است.
موضوع مستند «قطار مسیر ۶۰» موسیقی بود اما جهانگیری در مستند جدیدش به سراغ محیط زیست رفته‌است.این مستند ۴۰ دقیقه‌ای درباره آرزو، پلنگ رودسر است و از زمان انتقالش به تهران تا مرحله بعد از رهاسازی او در طبیعت را به تصویر می‌کشد.
جهانگیری درباره جزئیات این مستند توضیح داده‌است:«این مستند نریشن محور و مصاحبه محور نیست. این فیلم گزارش یک اتفاق است و با توجه به این که مسئله‌ای را شرح می‌دهد، دیدگاه و در عین حال رسالتی بر دوش دارد. فیلم‌برداری این کار از بهمن سال ۹۵ شروع شد و تا دی ماه ۹۶ ادامه داشت اما فیلم ارسال شده به جشنواره سینماحقیقت مربوط به فیلم‌برداری تا اواخر آذر است. در طول فیلم‌برداری فقط من اجازه حضور در آنجا را داشتم و فیلم‌برداری را خودم انجام می‌دادم. تنها دو جلسه با گروه فیلم‌برداری داشتیم که مربوط به بخش مصاحبه و گفت‌وگوهای کار است».
«چشم‌ها و دست‌ها»
پناه‌برخدا رضایی که پیش از این فیلم‌های «دختر…پدر…دختر» و «دختر…مادر…دختر» را در هنروتجربه اکران داشته است، در مستند جدید خود به مدت زمان ۵۷ دقیقه به سراغ یک زوج رفته است که باور دارند یکی چشم است برای دیگری و یکی دست است برای آن دیگری.
پناه‌برخدا رضایی درباره ساخت «چشم‌ها و دست‌ها» که از تولیدات مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی است، گفته است:«سال‌ها در لوکیشن‌های مختلف عکاسی کردم و زن و شوهری که در مستند زندگی آنها را به تصویر کشیده‌ام، یکی از سوژه‌های عکاسی من بودند. نوع زندگی و ارتباط صمیمانه و عاشقانه محمد محمدی و مریم علی‌فام بستر مناسبی برای ساخت مستند بود و به همین دلیل سراغ این سوژه رفتم».
«واکس‌چه»
کامران حیدری هم با «واکس‌چه» در این بخش حضور دارد. «دینگومارو» و «من نگهدار جمالی، وسترن می‌سازم» از حیدری پیش از این در گروه هنروتجربه نمایش داده شده است و او در جشنواره سینماحقیقت امسال با «واکس‌چه» حضور دارد که مستند پرترهای با روایتی از زندگی ابراهیم منصفی شاعر، خنیاگر و نویسنده هرمزگانی است.
حیدری یکی از نویسندگان و تصویربرداران این مستند هم بوده است که در گفت‌وگویی با سایت هنروتجربه این مستند را در حال و هوای موسیقی عنوان کرد:«این مستند بیشتر در حال و هوای موسیقی است. منصفی از جمله هنرمندانی است که در جنوب ایران محبوبیت زیادی دارد و در هشت ماهی که در جنوب ایران بودم، این مستند را ساختم. مستند ابراهیم منصفی روایت زندگی از دنیا تا مرگ او را نشان می‌دهد و یک پاساژ می‌کنیم از گذشته به حال. به نوعی می‌توان گفت این مستند یک کار تجربی است که به احتمال زیاد حدود ۷۰ دقیقه خواهد بود».
«مهمانی خداحافظی» و «شیب تند»
لقمان خالدی هم از دیگر کارگردان‌هایی است که با دو مستند در جشنواره امسال سینماحقیقت شرکت کرده است. یکی از آثار او که در بخش مسابقه ملی مستندهای بلند رقابت می‌کند، «شیب تند» نام دارد. او که پیش از این فیلم «فصل هرس» را در گروه هنروتجربه نمایش داده است، مستند دیگری هم با عنوان «مهمانی خداحافظی» دارد که در بخش کارآفرینی حضور دارد. او علاوه بر کارگردانی کار تهیه کنندگی، تدوین و فیلم‌برداری «مهمانی خداحافظی» را انجام داده و در این مستند روایتی از خانواده شهابی‌ها را به تصویر کشیده است که جلال‌الدین شجاعی فرزند شجاع‌الدین شهابی از مجسمه‌سازان شناخته شده در تلاش برای نگهداری خانه به جای مانده از پدربزرگش رضا شهابی است که از شاگردان کمال الملک محسوب می‌شود. این خانه از ۶۰ سال قبل به کارگاه هنر تبدیل شده اما رو به نابودی و تخریب است.
