این گالری جای شما نیست یا هر هنرمند به مثابه یک سانسورچی
آداب نقد ، رفتار منتقد
سایت تحلیلی خبری فیلمروز ، کمال پورکاوه : نمایشگاه نقاشی تهمینه میلانی با عنوان “فیلمهایی که نساختم ” بعد گذشت یک روز از شروع مراسم افتتاحیه اش ، تحت تاثیر فشارهای عده ای که خود را هنرمند هنرهای تجسمی می دانند ، تعطیل شد .به نظر می رسد تندروی حاکم بر فضای جامعه امروز، دامان هنرمندان را نیز گرفته تا با رفتاری عوامانه ، بغض را جایگزین نقد کرده و با لشکر کشی به سمت گالری محل نمایش آثار میلانی و به راه انداختن هشتگهایی نظیر “گالری جای شما نیست ” ، به جای نقد و بررسی آثار به نمایش درآمده ، صاحب اثر را مورد حمله قرار داده و با به میان آوردن بحثهایی چون پول و شهرت تهمینه میلانی ، گالری داران را نیزاز هجوم ناسزاهای خود بی نصیب نگذاشتند.در این نوشته به هیچ عنوان قصد ندارم تا از تهمینه میلانی و آثار نقاشی به نمایش در آمده اش دفاع کنم ، اما نکته مهمی که زنگ هشدار را به صدا در آورده است ، فضایی است که هنرمندان را این گونه به واکنشهای عصبی واداشته و با پوشاندن لباس هنربر قامت شعبان جعفری ها ، سانسور را به بهانه های مختلف گسترش می دهد .می توان در اصالت آثار به نمایش درآمده تردید کرد و با نقدی تند و گزنده ،شواهد و استدلالهای لازم را برای روشنگری بیشتر ارائه کرد. می توان ایده ها و تکنیک هنرمند را کودکانه توصیف کرد و چاقوی نقد را با ارائه دلایل مکفی، تیز تر کرد ، اما به راه انداختن کارناوال های اعتراض که بویی از حسادت را نیز با خود یدک می کشد ، هیچ نشانی از نقد جدی و مستدل را با خود به همراه ندارد .حرفهای خطرناکی چون ” گالری جای شما نیست ” که از روحیه انحصار طلبی و تمامیت خواه بانیانش خبر می دهد ، از آن دست تحرکاتی است که ما را به یاد دوران مک کارتیسم و اختناق حاکم بر هنر روسیه کمونیستی می اندازد .واقعیت این است که هیچ هنرمندی ، جای هنرمند دیگر را اشغال نکرده است و دوستانی که گمان میبردند تهمینه میلانی با تضییع حقوق آنان، نوبت نمایش آثار آنها را به یغما برده است ، کافی بود که چند روزی تا پایان نمایشگاه ایشان صبوری می کردند تا احتمالا آنها نیز بتوانند آثارشان را در محدوده الهیه تهران برای هنر دوستان به نمایش بگذارند! خوشبختانه آنقدر گالری کوچک و بزرگ در سطح شهر هم به راه افتاده که هر دانشجوی سال اولی معماری و نقاشی هم می تواند ضمن تعامل با گالری داران ، اقدام به برپایی نمایشگاه کند . البته که برای ورود به گالری های مطرح همواره موانع و مشکلاتی وجود دارد که صاحبان شهرت و پول به راحتی می توانند از آن موانع عبور کنند، اما این رویه نا مطلوب مجوزی برای اعتراض نا مطلوب را فراهم نمی آورد.
آیا دوستان معترض و هنر دوست ما ، نگاهی به کارهای خود و رفقای خود انداخته اند تا به ضعفهای احتمالی کارها و ایده های خود نیز پی برده باشند ؟ رجوع به نمایشگاه های برپا شده در این چند ساله ، آثار به نمایش درآمده دوستان را در زمینه نقاشی بیشتر اسباب شرمندگی نشان میدهد . اما با این حال هر شخص با هر میزان از خلاقیت و استعداد این حق را دارد که آثارش را در هر جایی که توان آن را دارد به نمایش در آورد. وظیفه ما بعنوان مخاطب آثار به نمایش درآمده ، دیدن و نقد کردن بر پایه استدلالی منطقی است .در این میان می توان حساسیت بیشتری به خرج داد ، شمشیر نقد را تیزتر کرد و دیگر مخاطبان و صاحب اثر را متوجه ضعفهای احتمالی نمود. اما یادمان باشد ، نقد پیش از آنکه به موضع گیری منتقد متکی باشد ، به استدلالهای او وابسته است .نقد ، آدابی دارد که آموختنش ما را از واکنشهای عصبی و کینه توزانه ای از این دست دور می سازد .
نوشته : کمال پورکاوه
